VACCINATIEZORG IN NEDERLAND, STAND VAN ZAKEN.
Nederland kent twee publieke vaccinatieprogramma’s: het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), dat alle kinderen in Nederland beschermt tegen twaalf ernstige infectieziekten, en het Nationaal Programma Grieppreventie (NPG). Daarnaast bestaat er nog de mogelijkheid voor vaccinatie voor eigen rekening, bijvoorbeeld wanneer dit geadviseerd wordt bij bezoek aan het buitenland. De hoge deelname aan het RVP is een belangrijke succesfactor. Ongeveer 95% van de kinderen neemt deel aan het vaccinatieprogramma. Wat er gebeurt als dit lager wordt bleek uit de mazelenepidemie die uitbrak tussen mei 2013 en begin 2014. In sommige gebieden (o.a. de biblebelt) is de vaccinatiegraad laag (minder dan 90%) en in deze gebieden was sprake van grootschalige uitbraken. Ook blijkt dat de wijze waarop vaccins worden aangeboden aan het publiek invloed hebben op de mate van succes en dus te behalen gezondheidswinst. Bij de introductie van de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker ontstond ophef. Door deze ophef bleef de vaccinatiegraad achter bij de andere vaccinaties van het RVP. Kanttekening die hierbij geplaatst moet worden is dat het hier meisjes van 12 tot 16 jaar betrof, waarbij social media een belangrijke rol heeft gespeeld in de onrust die is ontstaan. Inmiddels heeft een aanpassing in de communicatie gezorgd voor een stijging van het percentage meisjes dat zich laat vaccineren. Omdat er angst is dat een dergelijke publieksreactie de acceptatie van het RVP als geheel kan bedreigen, gaat men inmiddels zeer voorzichtig om met de introductie van nieuwe vaccins in het publieke programma. De vraag is of dit terecht is. Het publieke programma in Nederland is uniek en zeer succesvol ten opzichte van programma’s in andere landen. Dit programma draagt bij aan aanzienlijke gezondheidswinst voor de Nederlandse bevolking.
HET NIEUWE VACCINATIEZORGMODEL
Naast de angst dat ophef over nieuw te introduceren vaccins de acceptatie van het bestaande programma zullen ondermijnen, speelt ook onbekendheid bij artsen een rol bij de terughoudendheid van vernieuwing van het RVP. De artsen die nu in het kader van RVP de vaccinaties uitvoeren zijn goed bekend met de vaccins en de procedures. Op het moment dat deze uitvoeringstaak mogelijk elders belegd zou worden, bijvoorbeeld als gevolg van de decentralisatie richting gemeenten of herinrichting van de bekostiging, dienen de implementatie risico’s onderdeel uit te maken van een gewijzigd standpunt in het vaccinatiebeleid. Implementatierisico’s ontstaan zoals aangegeven bij onbekendheid met de nieuwe beschikbare vaccins. Daarbij speelt ook de discussie over de kosteneffectiviteit een rol, die zich mogelijk vermengt met de wetenschappelijk inhoudelijke discussie. En denk daarbij ook aan de vraag welke instantie moet besluiten over opname van een vaccin in het RVP en welk beoordelingskader daarvoor moet worden gehanteerd. Hoe past een nieuw vaccin in bestaande vaccinatieschema’s? Wordt het basispakket van de zorgverzekeraar geacht de juiste plaats voor de financiering te zijn of maakt het Ministerie van VWS zich sterk voor de borging van een aparte reservering? Dit zijn de onderwerpen die noodzaken tot het vaststellen van een nieuw vaccinatiezorg model en daarbij zal het interessant zijn om te onderzoeken hoe bestaande systemen daarbij zo optimaal mogelijk gebruikt kunnen worden.
ONDERZOEK VOZ MAGAZINE
De Oude Gracht Groep (OGG) adviseert al sinds haar ontstaan in 2003 verschillende stakeholders, die betrokken zijn bij de vaccinatiezorg. Onder meer waren OGG experts betrokken bij de advisering omtrent het landelijk draaiboek Mexicaanse Griep (H1N1), het landelijk draaiboek Massavaccinatie pokken en de aanpak voor optimalisering zorgverlening rond virale hepatitis in Nederland. Vanuit deze betrokkenheid heeft de Oude Gracht Groep VOZ Magazine gevraagd om de discussie over het gewenste nieuwe vaccinatiezorg model te faciliteren. VOZ Magazine zal dit onderzoek doen door het krachtenveld in kaart te brengen door middel van een omgevingsanalyse. De input van deze analyse wordt verkregen uit interviews van opinieleiders op het terrein van vaccinatie, infectieziektenbestrijding, publieke gezondheidszorg, epidemiologie en gezondheidspolitiek. Wij menen dat dit belangrijke beleidsterrein met al zijn delicate afwegingen gebaat is met een maximale transparantie en een discussie die recht doet aan het publieke belang.
