Ons zorgstelsel is een van de beste ter wereld, zo is recentelijk wederom geconcludeerd in het rapport ‘De Zorgverzekeringswet in perspectief’ van de Argumentenfabriek. Dat brengt tegelijk de verantwoordelijkheid met zich mee om het stelsel te onderhouden, zodat het ook een van de beste ter wereld blijft. Hierin staan we voor een aantal grote uitdagingen, zoals de toenemende zorgvraag, het personeelstekort in de zorg, de betaalbaarheid en de bereikbaarheid van zorg. Met name op dit laatste punt ken ik dagelijks vele verwondermomenten.
Al heel lang wordt er in het zorgveld gepoogd de stap te maken naar 2.0-zorg. Met 2.0 zorg bedoel ik onder andere slimme zorg, digitale zorg, zorg zoveel mogelijk dichtbij huis en het liefst thuis. We zien in het veld talloze voorbeelden van manieren waarop zorg niet meer in het ziekenhuis plaatsvindt, maar bij de patiënt thuis. Zo heeft het Isala in Zwolle sinds 2019 het ‘Connected Care Center’. Dit programma stimuleert de ontwikkeling en groei van ziekenhuiszorg waarbij de patiënt niet meer naar het ziekenhuis komt, maar thuis de zorg ontvangt door middel van onder andere beeldbellen, of thuismonitoring waarbij de data in het ziekenhuis kunnen worden uitgelezen.
Dit is voor mij het toonbeeld van bereikbare gezondheidszorg dichtbij huis. Digitale innovaties in de zorg gaan razendsnel en het liefst zien we deze snelheid ook in de implementatie ervan in het zorgdomein. Helaas is de werkelijkheid weerbarstiger, zo concludeert ook het recentelijk rapport van de Sociaal-Economische Raad. ‘Aanvankelijk waren de verwachtingen over de impact van digitalisering in de zorg hooggespannen. Digitale zorg zou de effectiviteit, toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg voorgoed verbeteren, de positie van patiënten versterken, de professionaliteit en het werkplezier van zorgverleners vergroten. (…) Inmiddels zijn die verwachtingen bijgesteld. De werkelijkheid van de zorg is trager en vraagt om aandacht voor de patiënt en ruimte voor de zorgprofessional.’
Dat implementatie van digitale zorg wel snel kan is afgelopen maart aangetoond. Aan het begin van de coronacrisis is de zorg, noodgedwongen, razendsnel omgeschakeld naar digitale zorg. Patiënten hoefden niet meer naar de huisarts of het ziekenhuis te komen, maar werden geholpen via digitale consults. Op spoedposten werd gebruik gemaakt van beeldbellen om goede triage te kunnen blijven verlenen. Het gezegde ‘onder druk wordt alles vloeibaar’ manifesteerde zich voor onze ogen. Ik heb veel zorginstellingen gesproken die deze manier van digitale zorgverlening willen blijven vasthouden. Dit lijkt me een goede beweging. Met alle uitdagingen waar we voor staan kan digitale transitie een enorme meerwaarde zijn voor blijvende en goede bereikbaarheid van de zorg.
Helaas zien we dat veel zorglocaties weer terugzakken naar de traditionele fysieke zorgverlening. Dat is jammer. Juist dit momentum moet voor de digitale zorg ten volle benut worden. Hier maak ik mij in de Kamer in de verschillende debatten en overleggen ook hard voor. Ik geloof in de meerwaarde die het heeft voor met name de patiënt, die niet meer hoeft te reizen naar een zorglocatie en voor de zorgverlener die meer tijd overhoudt voor patiënten. En niet onbelangrijk, voor de betaalbaarheid van de zorg.
Want de digitale transitie heeft ook zijn meerwaarde aan de voorkant van de zorg, op het terrein van preventie. Met behulp van smartwatches en gezondheidsapps kunnen mensen hun gezondheid volgen en gezondheidsdoelen voor zichzelf neerzetten. Deze trend zien we de laatste jaren toenemen en ik juich dit van harte toe. Hierover heb ik ook een initiatiefnota geschreven waarin ik oproep het gebruik van deze technologie meer te stimuleren, en er ook zorg voor te dragen dat voor de gebruiker duidelijk is welke technologie bewezen effectief is. Deze zorginnovaties kunnen ervoor zorgen dat Nederland koploper wordt op het gebied van moderne preventie en daarmee ook wellicht voorkomen dat de zorgvraag op het gebied van leefstijlziektes toeneemt.
Concluderend zie ik de meerwaarde van de digitale transformatie in de zorg en ik zie ook de urgentie ervan als we kijken naar de uitdagingen waar we voor staan. Ik zie ook dat de werkelijkheid trager en terughoudender is. Ik zie het als volksvertegenwoordiger ook als mijn taak om die mooie voorbeelden van digitale transformatie ten gehore te brengen in de Tweede Kamer: digitaal waar het kan, dat is wat mij betreft de norm. Dit doen we voor de patiënt, voor de zorgverlener, en voor de toekomstbestendigheid van ons zorgstelsel.
